داستان فیل در تاریکی از مثنوی معنوی مولانا به همراه ویدیو و گزیده ای از اشعار مولانا بازنویسی شده به زبان ساده مناسب برای آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان به ویژه بزرگسالان
ویدیوی داستان فیل در تاریکی
متن داستان فیل در تاریکی
حکایت فیل در تاریکی از مثنوی معنوی مولانا، داستانی تمثیلی است که پند های عمیق و درس های آموزنده ای را در خود جای داده است. در این حکایت، مولانا به شرح ماجرای چند فرد می پردازد که در اتاقی تاریک، به یک فیل برمی‌خورند. هر یک از این افراد، فقط قسمتی از بدن فیل را لمس می کنند و بر اساس آن، در مورد شکل و ماهیت کلی فیل به قضاوت می پردازند.
در روزگاران دور، در کشور هندوستان، یک فیل بزرگ را در اتاقی کاملا تاریک قرار دادند و از مردم خواستند تا بدون استفاده از چشمان خود، و تنها با استفاده از حس لامسه، حدس بزنند که آن فیل در اتاق تاریک، چه چیزی است. در این اتاق کاملا تاریک، مردم مانند انسان های نابینا بودند که نمی توانستند با چشمان خود ببینند.
پیل اندر خانهٔ تاریک بود *** عرضه را آورده بودندش هنود
از برای دیدنش مردم بسی *** اندر آن ظلمت همی‌شد هر کسی
دیدنش با چشم چون ممکن نبود *** اندر آن تاریکیش کف می‌بسود
نفر اول به خرطوم فیل دست زد و پیش خود فکر کرد که این باید یک ناودان بزرگ باشد. ناودان لوله بزرگی است که آب برف و باران را از پشت بام به زمین می رساند.
آن یکی را کف به خرطوم اوفتاد *** گفت همچون ناودانست این نهاد
نفر دوم در تاریکی اتاق، گوشهای فیل را لمس کرد و با خود پنداشت که اینها باید یک جفت بادبزن خیلی بزرگ باشند که برای خنک کردن در گرما از آنها استفاده می شود.
آن یکی را دست بر گوشش رسید *** آن برو چون بادبیزن شد پدید
نفر سوم در تاریکی اتاق، پاهای بزرگ فیل را لمس کرد و با اطمینان با دو نفر قبل مخالفت کرد و گفت: «اینها نه ناودان هستند و نه بادبزن، بلکه فقط چند ستون خیلی بزرگ و محکم هستند.»
آن یکی را کف چو بر پایش بسود *** گفت شکل پیل دیدم چون عمود
نفر چهارم هم که پشت فیل را لمس کرده بود، با سه نفر پیش مخالفت کرد و گفت: «این فقط یک تخت خیلی بزرگ است و نه چیز دیگر. من می توانم این را به شما ثابت کنم.»
آن یکی بر پشت او بنهاد دست *** گفت خود این پیل چون تختی بدست
خلاصه، هر کدام از مردم در آن اتاق تاریک، بر اساس درک و فهم خود، نظر مختلفی درباره فیل می دادند و حاضر هم نبودند که نظر دیگری را بپذیرند. در حالی که اگر به جای اختلاف نظر با هم، در آن اتاق تنها چراغ یا شمعی را روشن می کردند، همه چیز بر آنها آشکار می شد و چهره واقعی فیل را می دیدند.
در اصل، تاریکی موجود در آن اتاق باعث شده بود که مردمی که در آن اتاق بودند از درک واقعیت فاصله بگیرند و با هم اختلاف نظر داشته باشند. جالب است که هر کس هم فکر می کرد که نظر و باور او درست است و دیگران در اشتباه هستند.
از نظرگه گفتشان شد مختلف *** آن یکی دالش لقب داد این الف
در کف هر کس اگر شمعی بدی *** اختلاف از گفتشان بیرون شدی
پیام داستان فیل در تاریکی
داستان فیل در تاریکی، درس های مهمی را درباره شناخت، تعصب، گفتگو، تجربه، فروتنی، و جستجوی حقیقت به ما می آموزد. این حکایت، ما را به تفکر در مورد محدودیت های شناخت خود و ضرورت تلاش برای درک عمیق تر از واقعیت دعوت می کند.
داستان فیل در تاریکی می خواهد به ما بیاموزد که درک ما از جهان هستی محدود است و ما باید این نکته را بپذیریم. در غیر این صورت، سطحی نگری و درک محدود و ناقص ما، گمراه کننده و خطرناک خواهد بود. به جای پافشاری بر درک ناقص خود، بهتر است به روشنایی و نور دست یابیم و با یکدیگر گفتگو و مشورت کنیم تا درک بهتری از پیرامون خود داشته باشیم.
اهمیت گفتگو و تبادل نظر
در این داستان، مردمی که در اتاق تاریک بودند، به جای تبادل نظر و گفتگوی منطقی، بر سر نظرات خود تعصب و پافشاری ورزیدند. این امر، مانع از درک صحیح واقعیت و یافتن حقیقت می شود. برای درک بهتر و کامل تر از واقعیت، لازم است با دیگران گفتگو و تبادل نظر کنیم. با به اشتراک گذاشتن تجربیات و دیدگاه های مختلف، می توانیم به درکی بهتر از حقیقت دست یابیم.
واژگان جدید داستان فیل در تاریکی
- حکایت: داستانی قدیمی با پیامی آموزنده
- قضاوت: داوری
- ظلمت: تاریکی
- خرطوم فیل: بینی یا دماغ فیل که بسیار دراز است
- با خود پنداشت: با خود فکر کرد
- واقعیت: حقیقت، آنچه که به شکل طبیعی و واقعی در پیرامون ما وجود دارد
- تعصب: پیش داوری، لجاجت در داوری و قضاوت
- مشورت: همفکری
پرسش های داستان فیل در تاریکی
به پرسش های زیر در بخش کامنت گذاری پاسخ دهید.
- این حکایت چه پیامی برای شما دارد؟
- چگونه می توان از این حکایت در زندگی خود استفاده کرد؟
- مردم در آن اتاق تاریک چگونه می توانستند درک بهتری از حقیقت داشته باشند؟
- هدف مولانا از بیان این حکایت چه بود؟
