ترس و اضطراب در کودکان بویژه در هنگام ورود به محیط های نا آشنا نظیر مهدکودک و مدرسه یکی از دغدغه های رایج والدین است. نگرانی و اضطراب در کودکان به شکل های مختلفی بروز پیدا می کند. ترس از تاریکی، تنهایی و نگرانی در خانه، اضطراب جدایی در بدو ورود به مهد کودک یا مدرسه، همگی موجب ناراحتی های زیادی برای کودکان و والدین آن ها می شود. هدف این مقاله، ارائه دانش و راهکارهای عملی و درست برای مواجهه با ترس و اضطراب در کودکان است.
ویدیوی این مقاله درباره ترس و اضطراب در کودکان
درک ترس و اضطراب در کودکان
ترس و اضطراب یک احساس طبیعی انسانی است که در کودکان با واکنش هایی نظیر گریه، ناراحتی و بی قراری غیر قابل کنترل نشان داده می شوند. گاهی نیز این احساسات در حالت تشدید به شکل واکنش های جسمی مانند تپش قلب، تنگی نفس، تهوع و دل درد مشخص می شود.
در اینجا برخی از نشانه های ترس و اضطراب در کودکان آورده شده که باید به آنها توجه کنید:
- نگرانی یا ترس بیش از حد در مورد موقعیت های روزمره
- مشکل در تمرکز یا خواب
- تحریک پذیری یا عصبانیت
- اجتناب از مکان ها، فعالیت ها یا افراد خاص
- علائم جسمی مانند سردرد، دل درد یا سرگیجه
11 راهکار کلیدی برای کنترل ترس و اضطراب در کودکان
یکی از پرسش های اساسی والدین بخصوص مادران بویژه در بدو ورود به مهد کودک این است که چگونه ترس و اضطراب فرزندان خود را کنترل و درمان کنند.
در اینجا، چندین راهبرد ساده برای برخورد با کودکان مضطرب ارائه می شود. با درک اضطراب و اجرای این راهبردها، می توانید فرزندان را برای مدیریت ترس و اضطراب هایشان توانمند نمایید تا زندگی شاد و رضایت بخشی داشته باشند.
1: ارتباط باز
احساس امنیت در ابراز احساسات درونی برای کودکان بسیار مهم است. والدین باید فضایی امن برای فرزندان ایجاد کنند تا آن ها به راحتی نگرانی های خود را بیان کنند. والدین باید بدون قضاوت و صبورانه به کودکان گوش داده و احساس های آن ها را تایید کنند.
2: عادی سازی اضطراب
برای فرزندان توضیح دهید که ترس و اضطراب یک احساس طبیعی است که همه ما آن را تجربه می کنند. داستان ها و خاطراتی در مورد مبارزه بر ترس و اضطراب خودتان را با آن ها به اشتراک بگذارید.
3: آموزش واکنش مناسب هنگام ترس و اضطراب
تکنیک های آرامش بخش مانند تمرین تنفس عمیق را در بازی با عروسک ها به حالت نمایشی به فرزندان آموزش دهید. این تمرین ها را هنگام بروز ترس با هم انجام دهید تا فرزندتان احساس آرامش کند.
4: به چالش کشیدن افکار منفی
الگوهای تفکر منفی که اضطراب را تقویت می کنند را به فرزندان نشان دهید. به کودک خود کمک کنید افکار غیر منطقی را به چالش بکشد. برای نمونه، اگر می‌ترسند هنگام دوری شما اتفاق بدی بیفتد، شواهدی را برای رد آن جمع‌آوری کنید. برای مثال، زمان‌هایی را که سالم برگشتید را به آن ها یادآوری کنید.
5: درمان مواجه سازی
فرزندان را به تدریج در محیطی امن و کنترل شده در معرض اضطراب هایشان قرار دهید. این کار به آن ها کمک می کند تا اعتماد به نفس خود را بالا برده و به تدریج ترس هایشان را شناخته و کنار بگذارند.
6: ایجاد و حفظ عادت
محیطی قابل پیش بینی و باثبات با برنامه های منظم خواب و غذا برای کودکان فراهم کنید. حفظ روال و عادی شدن به کودکان مضطرب احساس امنیت می دهد.
7: تقویت مثبت
شجاعت و پیشرفت فرزندان در مدیریت ترس و اضطراب هایشان را جشن بگیرید.
8: صبر و پشتیبانی والدین
به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید. بسیاری از کودکان در سنین خاص، اضطراب را تجربه می کنند. غلبه بر اضطراب کودکان به زمان و حمایت والدین نیاز اساسی دارد. صبر و حوصله والدین در برخورد با واکنش های مربوط به اضطراب کودکان بسیار مهم می باشد.
9: تشویق کودکان به صحبت درباره ترس هایشان
کودکان را به بیان ترس ها و نگرانی هایشان تشویق کنید. کودکان را با همدلی و هم صحبتی در روبرو شدن و فرار نکردن از ترس هایشان کمک کنید. احساس امنیت در گفتگو درباره ترس به کودکان کمک می کند با ترس هایشان کنار بیایند. علاوه بر آن، کودکان از رشد رفتاری و عاطفی خود در تعامل با والدین لذت می برند.
10: بررسی و مواجهه با ترس
ترس را به قطعات کوچکتر تقسیم کنید و هر کدام را مرحله به مرحله بررسی کنید. به یاد داشته باشید، برای کودکان عادی است که ترس را تجربه کنند، اما آموزش خودتنظیمی و استقلال به آنها قدرت می دهد تا با گذشت زمان با نگرانی هایشان بهتر کنار بیایند.
11: درخواست کمک حرفه ای
اگر اضطراب فرزندان بقدری شدید است که در زندگی روزمره او اختلال ایجاد می کند، به دنبال کمک حرفه ای باشید. درمانگر کودک با ارائه برنامه های درمانی تخصصی می تواند والدین را به ابزارهایی برای مدیریت موثر ترس و اضطراب در کودکان مجهز کند.
5 بازی موثر در کنترل ترس و اضطراب در کودکان
بازی ها ابزاری قدرتمند برای یادگیری و رشد کودکان هستند. بازی ها نقش موثری در خودآگاهی، تقویت شجاعت و مدیریت اضطراب کودکان دارند. بازی های هدفمند و خلاقانه به کودکان در مقابله با ترس هایشان کمک می کند. کودکان در این بازی ها یاد می گیرند که چگونه اعتماد به نفس خود را افزایش دهند. علاوه بر آن، مهارت های مقابله ای مفید برای مدیریت اضطراب خود در دنیای واقعی را به شکل عملی کسب می کنند.
در اینجا چند نمونه از بازی های کاربردی و عملی برای کودکان در جهت تقویت شجاعت و مدیریت اضطراب آنها آورده شده است:
1: بازی نقش آفرینی
بازی نقش آفرینی به کودکان فرصت می دهد تا در دنیای خیالی نقش های مختلفی را امتحان کنند. بنابراین، کودکان با ترس ها و اضطراب های خود در یک محیط امن مواجه می شوند. برای مثال، بازی نقش آفرینی در مورد رفتن به دکتر، صحبت در جمع، مواجهه با یک شخصیت ترسناک را با کودک انجام دهید. کودک در واکنش به هر کدام از این صحنه ها، رفتارها و ترس های خود را نمایان می کند. در نتیجه، والدین علاوه بر شناسایی ترس ها و نگرانی ها، راهنمایی های مقابله با آن ها را به کودک نشان می دهند.
2: بازی های خلاقانه
بازی های خلاقانه مانند نقاشی، داستان سرایی و ساختن اسباب بازی نیز در بیان احساس های مختلف به کودکان کمک می کند. کودکان با نقاشی اضطراب های خود را به تصویر می کشند. کودکان در داستان سرایی به شکل اکتیو و خلاق با مشکل های موجود روبرو شده و راه حل های خود را برای آن ها ارائه می دهند.
3: بازی های حرکتی
بازی های حرکتی مانند دویدن، پریدن و آواز خواندن به آزادسازی انرژی عصبی و کاهش استرس در کودکان کمک موثری می کند. علاوه بر آن، این بازی ها به افزایش اعتماد به نفس و حس توانمندی در کودکان نیز موثر می باشد.
4: بازی های فکری و حل معما
بازی های فکری و حل معما مثل بازی اختلاف تصاویر به تقویت مهارت های حل مسئله و تفکر انتقادی در کودکان کمک می کند. کودکان با نحوه طرح پرسش و یافتن پاسخ های متفاوت یاد می گیرند تا با چالش ها و مشکل ها به روشی موثر مقابله کنند.
5: بازی های گروهی
بازی های گروهی برای تقویت مهارت های اجتماعی از جمله همکاری و تعامل با دیگران بسیار موثر می باشند. بازی های گروهی با افزایش احساس تعلق و اعتماد به نفس موجب کاهش اضطراب می شود. بازی هایی نظیر طناب کشی، صندلی خالی، مار و پله و غیره از جمله بازی های گروهی جذاب برای کودکان هستند.
4 نکته طلایی برای مدیریت اضطراب کودکان با بازی
- انتخاب بازی برای فرزندان باید بر اساس توانایی، سن، علاقه و سطح اضطراب آن ها باشد.
- بازی باید به شکل جذاب و سرگرم کننده برای کودکان باشد.
- بازی باید راه هایی برای تشویق موفقیت و پیشرفت کودکان داشته باشد. برای این که، کودکان تجربه لذت بخش و مثبت از نتیجه بازی دریافت نمایند.
- کودکان باید در بازی فرصت مطرح کردن و پاسخ گویی به ترس ها و نگرانی های خود را داشته باشند.
